Kunnen we onze gezondheid mondiaal aanpakken? Doen we dit vanuit een industrieel en economisch perspectief? Blijven we nationaal gericht? Gezondheid tot aan de grens?
De wereld zoekt een uitweg uit de pauzestand op een manier die onze levens voorgoed zouden kunnen veranderen. Waar we in ‘vredestijd’ de technologie inkapselen wanneer die onze privacy raakt, rekt de coronacrisis de grenzen op. We zoeken massaal naar nieuwe oplossingen, maar doen dat meer dan ooit op eigen manier. ’s Lands wijs, ‘s lands eer.
Apps die je hartslag en temperatuur meten met locatie bepaling, kunnen de verspreiding van het coronavirus beperken als onze bewegingsvrijheid wordt vergroot. Ze vertellen jou en de overheid of je gezond bent, ziek of hersteld. Tijdelijk is de belofte. Maar het kan zomaar zijn dat ze een horizon bieden waar dit een standaard wordt. Dat naast gezondheid ook ons geluk gemeten wordt.
Wat er gebeurt er met je temperatuur en hartslag als je een videoclip bekijkt of een avocado eet? Waar schiet je van in de lach, je aan het lachen, doet de tranen over je wangen stromen of maakt je echt witheet?
Gaan we nu naar een wereld waar de overheid je kan beïnvloeden dat je gelukkig bent? De keuzes worden nu gemaakt.
De Israëlische historicus en futuroloog Yval Noah Harari stelt dat we op het kruispunt staan van twee grote sporen. De beslissingen van de aankomende weken kunnen onze levens veranderen. Het ene spoor is de keuze tussen totalitaire surveillance en burger empowerment. Gebruiken we technologie om burgers te controleren of te bekrachtigen? Het tweede spoor is de keuze tussen nationalistische isolatie of mondiale solidariteit. Ofwel, staren we ons blind op eigen economie of maatschappij of zoeken we naar een wereldwijde oplossing van de coronacrisis en de gevolgen?
China monitort nu al de smartphones van burgers, gebruik makend van honderd tot miljoenen gezichtherkennende camera’s. Stelt verplicht dat de burgers inchecken en hun lichaamstemperatuur en medische conditie beschikbaar stellen. Allemaal met als doel om iemands verblijfplaats te traceren, in kaart te brengen wie verdachte symptomen heeft of in contact is geweest met een coronapatiënt. Nethanyua autoriseerde recentelijk de veiligheidsdienst een technologie te gebruiken die coronapatiënten kan traceren, ondanks dat relevante parlementaire comités hiertegen waren.
Ook onze regering zoekt met hulp van een mobiele app een uitweg uit de pauzestand. VWS heeft een uitvraag aan de markt gedaan voor de Corona app. Vele inzendingen zijn binnen.
In het Manifest ‘Veilig tegen corona’ roepen Nederlandse privacyexperts de overheid op om burgerrechten niet te verkwanselen in het belang van onze gezondheid. Apps zouden moeten voldoen aan tien uitgangspunten om fundamentele rechten te beschermen en draagvlak te krijgen onder de bevolking.
De Nederlandse overheid lijkt onze privacy wel ter harte te nemen, maar doen we -het tweede spoor van Harari in gedachten - er wel goed aan om hier alleen nationaal stelling in te nemen?
In Europa is het beleid al divers: Spanje, Italië en Frankrijk leven in een lock-down. In sommige landen ben je verplicht een mondkapje te dragen. Europese afstemming over de aanpak, is er niet. Trump stopt de financiële steun aan de World Health Organization. De G7 komt wel bij elkaar. Wordt het wereldgezondheidsbeleid vanuit de industrie bepaalt?
Google en Apple slaan de handen ineen om een corona app te maken. Mondiale spelers, gebruikers over heel de wereld. Google heeft een ander begrip van privacy dan onze Europese GDPR.
Een nieuwe modelstudie van de vooraanstaande onderzoeksgroep van Harvard-hoogleraar epidemiologie Marc Lipsitch concludeert dat zolang er geen vaccin is tegen corona, we drie tot vier keer per jaar op slot moeten. Een groot deel van de tijd zijn we dus in onze bewegingsvrijheid en ook onze privacy beperkt. Er is altijd een herfst op onze wereld.
Vraagt dat ook niet van de wereldpolitiek om onze privacy en gezondheid te organiseren, voordat we mondiaal gecontroleerd en geprogrammeerd wordt? Bono zingt in One: You gave me nothing, now it's all I got. We're one. Als we ons nationaal kunnen verbroederen in de aanpak tegen corona, waarom dan niet op wereldschaal? Of wordt het de G7? Eten we voldoende avocado, doe je genoeg yoga? Maar vooral draai je voldoende productie achter je schermen op Facetime.
Mano Radema voerde diverse bestuurlijke onderzoeken uit, waaronder de bescherming van de patiëntgegevens voor het ministerie van VWS, het versterken van de informatiepositie van de burger, en de uitwisseling van gegevens tussen de private en publieke sector voor banken en verzekeraars.